تعریف مقیاس در نقشه‌برداری

در نقشه‌برداری، نسبتی که بین ابعاد روی نقشه و اندازه واقعی آن‌ها روی زمین وجود دارد, مقیاس گویند.

که کاربردهای زیادی دارند از جمله اجرای طرح‌ها و ترسیمات در زمین به صورت واقعی و برعکس.

با توجه به نیاز ما انسان‌ها, مقیاس‌ها می توانند متفاوت باشند.

انواع مقیاس

در علم نقشه برداری با سه نوع مقیاس سر و کار داریم:

1- عددی

2- خطی یا ترسیمی

3- توصیفی

که در ادامه با انواع آن ها آشنا خواهیم شد.

 عددی

این نوع مقیاس ساده‌ترین نوع در نقشه‌برداری می‌باشد که اکثر افراد با آن آشنایی دارند. که به صورت n/m نمایش داده می‌شود و در آن n برابر اندازه عارضه بر روی نقشه و m برابر اندازه واقعی عارضه بر روی زمین می‌باشد.

نکته : در مقیاس واحد صورت و مخرج یکی می‌باشد.

برای مثال اگر مقیاس نقشه ای برابر یک هزارم باشد به این معنا می‌باشد که هر یک سانتی متر بر روی نقشه برابر هزار سانتی‌متر (یا ده متر) بر بروی زمین می‌باشد.

به طور کلی فرمول برابر:

که در آن :

Lab = طول عارضه بر روی نقشه

LAB =طول عارضه بر روی زمین

 ترسیمی

این نوع به صورت پاره خطی مدرج در پایین نقشه قرار داده می‌شود و گفته می‌شود که هر واحد از پاره خط مدرج ما معادل چه اندازه ای بر روی زمین است.

کاربرد :

در نقشه های دیگر مقیاس نقشه ها برای ابعادی خاص طراحی شده اند و اگر نقشه در سایزهای متفاوت چاپ شود مقیاس نقشه تغییر می‌کند اما در مقیاس ترسیمی واحد اندازه‌گیری مقیاس به صورت شکل در زیر نقشه چاپ می‌شود و اندازه آن با تغییر ابعاد نقشه تغییر می‌کند و به راحتی می‌توان با یک اندازه‌گیری مقدار دقیق مقیاس را محاسبه کرد.

 توصیفی

یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین نوع مقیاس در نقشه‌برداری می‌باشد.که به صورت خیلی ساده و گفتاری بیان می‌شود.

به طور مثال مقیاس 2000/1 به این صورت بیان می‌شود ” یک سانتیمتر بر روی نقشه برابر بیست متر بر روی زمین می‌باشد “.

مقیاس ها از نظر اندازه به دو دسته کوچک و بزرگ تقسیم می‌شوند.

مقیاسی که اندازه مخرج کسر آن کوچک‌تر باشد به آن مقیاس بزرگ می‌گویند و مقیاسی که اندازه مخرج کسر آن بزرگ‌تر باشد به آن مقیاس کوچک می‌گویند.

اهمیت مقیاس خطی و ترسیمی

مقیاس‌ها برای نقشه ابزار مهمی هستند که به ما در تفسیر نقشه کمک بسیاری می‌کنند. مقیاس ها همیشه در نقشه قید می‌شوند تا بتوان نقشه را به راحتی تفسیر کرد. به طور کلی نقشه‌ها به ما کمک میکنند حجم وسیعی از یک منطقه را در ابعاد کوچک کاغذ ترسیم کنیم و به ما کمک می‌کند تا به راحتی آن را تفسیر کنیم.

مساحت

با توجه به انتقال طول‌های روی زمین به روی نقشه می‌توان رابطه مساحت روی نقشه با مساحت روی زمین را به صورت زیر نوشت :

مساحت روی زمین /مساحت روی نقشه =2^(مقیاس)

گردآورنده : امیرحسین عبادی نیا