خطاهای زاویه‌ای
خطاهای زاویه‌ای در مهندسی نقشه‌برداری
تقسیم بندی براساس نوع منبع خطا
خطاهای دستگاهی
یکی ازخطاهای زاویه‌ای درمهندسی نقشه برداری خطای دستگاهی می‌باشد ،علت بوجود آمدن این خطا عدم کالیبراسیون و تنظیم دستگاه است. خطای کلیماسیون، خطای تقسیمات لمب وخطای عدم مرکزیت جز خطاهای دستگاهی هستند.
خطای کلیماسیون
یکی از مهم‌ترین خطاهای زاویه ای خطای کلیماسیون می‌باشد، هرگاه خط مماس بر تراز کروی موزی با محور دیدگانی نباشد در این صورت زاویه انحراف کوچکی بین دو امتداد مذکور بوجود می آید که به آن زاویه کلیماسیون گویند و به خطای ناشی از زاویه کلیماسیون خطای کلیماسیون گویند.
عمود نبودن محور نوری دوربین بر محور چرخش آن خطائی بنام خطای کلیماسیون ایجاد می‌کند.
خطای تقسیمات لمب افقی
از دیگر خطاهای زاویه ای می‌باشد که ازیکنواخت نبودن تقسیمات لمب افقی در دستگاه ها ایجاد می‌شود.
خطای عدم مرکزیت لمب افقی
نگذشتن محور قائم از مرکز لمب افقی باعث ایجاد خطای زاویه ای به نام خطای عدم مرکزیت لمب افقی می‌شود.
خطاهای انسانی
این خطاها از جمله خطاهای زاویه ای می‌باشند که به عدم مهارت عامل نقشه بردار مربوط می‌شوند که نمونه هایی از این نوع خطاها عبارتند از:
خطای عدم تراز کردن ، خطای نشانه روی ، خطای سانتراژ و خطای قرائت
خطای طبیعی
عوامل طبیعی علت بوجود آمدن این نوع خطاهای زاویه ای می‌باشند که نمونه هایی از این نوع خطاها عبارتند از: کرویت زمین، انکسار نوروگرد وغبار
خطاهای اندازه گیری زاویه بر اساس نوع خطا
خطای سیستماتیک
انواع آن عبارتند از :
الف) عمود نبودن محور نوری دوربین بر محور چرخش دوربین (خطای کلیماسیون)
ب) نگذشتن محور قائم از مرکز لمب افقی ( خطای عدم مرکزیت لمب افقی)
پ)یکنواخت نبودن تقسیمات لمب افقی( خطای تقسیمات درجات لمب افقی)
جهت حذف خطای کلیماسیون و خطای عدم مرکزیت لمب افقی از روش قرائت کوپل و جهت حذف خطای تقسیمات لمب در تئودولیت‌های مکانیکی از روش قرائت تجدید و تکراراستفاده می‌شود.
خطاهای اتفاقی
این نوع خطا در اندازه گیری زاویه افقی عبارتند از:
خطای قرائت ، عمود نبودن ژالن ، خطای ساتراژ، خطای پارالکس، خطای تراز، محکم نبودن پیچ های سه پایه و اثر باد و درجه حرارت
خطاهای اتفاقی به تجربه و مهارت عامل بستگی دارند. جهت حذف خطای نشانه روی و قرائت باید عمل اندازه گیری را تکرار کرد. جهت حذف خطای عدم تراز باید دستگاه را قبل از قرائت از لحاظ تراز نبودن، کنترل کرد.
گردآورنده : هادی اصغری
نظرات کاربران