تجهیزات ساده نقشه‌برداری

وسایل ساده نقشه برداری عبارت اند از:

متر

متر ازساده‌ترین و اولیه ترین تجهیزات نقشه‌برداری محسوب می‌شود که برای اندازه‌گیری فاصله مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مترها انواع مختلفی دارند از جمله متر لیزری, متر فلزی, پلاستیکی, و پارچه ای می باشد. مترهای بر حسب سانتی‌متر درجه‌بندی شده اند که برای دقت بالاتر میتوان از مترهایی با درجه بندی میلی‌متر استفاده نمود.

متر لیزری نیز در اثر ارسال و دریافت موج , عمل اندازه گیری را انجام می‌دهند.

دقت اسمی متر: دقت نسبی ادعا شده توسط کارخانه سازنده که با رعایت اصول مترکشی و همچنین با رعایت شرایط استاندارد مورد نظر کارخانه بر روی متر درج می‌شود.

شاغول

در نقشه برداری شاغول برای مشخص کردن راستای امتداد قائم در هر نقطه به کار می رود. شاغول مورد استفاده برای آن دسته از وسایلی می‌باشد که نیاز به استقرار در نقطه‌ای معین نیاز دارند.

ژالن

لوله های فلزی که معمولا دارای قطر های 3 الی 4 سانتی متر و به طول 2 الی 2.5 متر که برای تشخیص از فواصل دور, هر نیم متر به نیم متر با رنگ های مجزای قرمز و سفید رنگ شده است. ژالن دارای نوک تیزی می‌باشد که برای استقرار و نشانه روی دقیق روی نقطه مورد نظر استفاده می‌گردد. هنگام استفاده از ژآلن باید از قائم بودن آن در محل مورد نظر اطمینان پیدا کنیم.

کاربرد اصلی ژالن مشخص کردن موقعیت دقیق نقطه, که توسط دوربین نشانه روی می شود, می باشد. بنابراین طبق این تعریف ها وسیله ای که بتوان آن را به صورت قائم بر روی نقطه ای مستقرکرد می توان به عنوان ژالن در نقشه برداری به کار گرفته شود, اما دلیل استفاده از ژالن‌های بزرگ این می‌باشد که اولا در عملیات‌های طولانی که نیاز می‌باشد به یک نقطه چندین بار نشانه‌روی شود باید یک ژالن را روی آن نقطه تراز کرد و ثانیا در مواقعی که نقطه توسط دوربین دیده نمی‌شود می توان یک ژالن بزرگ را روی آن نقطه مستقر نموده و مشاهدات لازم را انجام داد.

انواع تراز

ترازها از تجهیزات ساده نقشه‌برداری است که برای کنترل امتدادها, سطوح افقی و قائم استفاده میشود.

در ادامه با انواع تراز ها آشنا می‌شویم:

تراز بنایی

تراز بنایی دارای محفظه ای شیشه ای که داخل آن مایعی با غلظت کم نظیر اسید سولفوریک, اتر یا الکل به علاوه یک حباب هوا پر شده میباشد. از آن جهت کنترل امتدادها, سطوح افقی و قائم در کارهای ساختمانی استفاده می شود.

تراز نبشی

• فقط می تواند جهت کنترل سطوح قائم استفاده شود. به عنوان مثال جهت قائم نگه داشتن ژالن از آن استفاده می‌شود.
• از یک تراز کروی که در بالای یک نبشی فلزی یا پلاستیکی به طول 10 سانتی‌متر تعبیه شده است.

تراز استوانه ای یا تراز لوله ای

این وسیله از یک لوله استوانه ای یا مکعب تشکیل شده که یک سر آن سوراخی برای نگاه کردن و در سر دیگر خط نشانه و تراز وجود دارد.

اگر در مسیر شیب دار بخواهیم فاصله افقی بین دو ژالن را با متر بدست آوریم. در این حالت برای به دست آوردن امتداد افقی بین دو ژالن از تراز استوانه ای استفاده می‌کنیم. این تراز فقط قادر است سطوح افقی را کنترل کند.

ژالن گیر

ژآلن گیر دارای سه پایه فلزی یا چوبی می‌باشد که در بالای آن گیره‌ای برای نگه داشتن ژالن تعبیه شده است.برای این که ژالن به صورت قائم در محل مستقر شود باید از تراز نبشی استفاده نمود.

شیب سنج

برای اندازه‌گیری زاویه شیب یک امتداد نسبت به سطح افق استفاده می‌شود.

منشور

منشور وسیله ای است که امواج ارسالی از فاصله یاب‌های الکترونیکی را منعکس می‌کند و اطلاعات نقطه مستقر شده توسط دستگاه محاسبه می‌شود.

قطب نما

جهت تعیین شمال مغناطیسی از قطب نما استفاده می‌شود.

گونیای مساحی

وسیله ساده نوری می‌باشد که به کمک آن می‌توان زوایای قائمه و نیز زوایای 30,45,60,90 درجه را نسبت به امتداد مفروض بر روی زمین مشخص نمود. این گونیاها بر اساس قوانین مربوط به نور در آینه‌ها و منشورها ساخته می‌شوند.

چرخ غلطان یا رول فیکس

چرخی که دارای محیط ثابت بوده و در نتیجه با توجه به تعداد دور هایی که این چرخ طی میکند, میتوان فاصله مورد نظر را به دست آورد. در حقیقت این دستگاه دارای یک شمارنده می باشد که تعداد دورهای طی شده را یادداشت کرده و با ضرب در محیط چرخ غلطان میتوان فاصله بین دو نقطه مورد نظر را به دست آورد.

گرد آورنده: امیرحسین عمادی نیا